MIMBERA - IZOSTAVLJENI NAMAZ

الْحَمْدُ لِلَّهِ  رَبِّ الْعَالَمِينَ، نَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ، وَ نَسْألُهُ الكَرَامَةَ فِيماَ بَعْدَ الْمَوْتِ لَنَا وَ لِجَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَنَعُوذُ بِاللَّهِ

 مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا وَ مِنْ سَيِّئاتِ أعْمَالِنَا. مَنْ يَهْدِهِ اللَّهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ يُضْلِلْ فَلاَ هَادِيَ لَهُ

وَأشْهَدُ أنْ لا إِلَهَ إِلاّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، أرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَ سِرَاجًا مُنِيرًا لِيُنْذِرَ مَنْ كَانَ حَيًّا وَ يَحِقَّ الْقَوْلُ عَلىَ الْكَافِرِينَ

 صلى الله تعالى عليه وعلى آله وأولاده وأزواجه وأصحابه وأتباعه. وخلفائه الراشدين المرشدين المهديين من بعده. ووزارئه الكاملين في عهده. خصوصا منهم على ساداتنا أبي بكر وعمر وعثمان وعلى بقية الصحابة والقرابة والتابعين. والذين اتبعوهم بإحسان إلى يوم الدين

 رضوان الله تعالى عليهم وعلينا أجمعين. أما بعد، فيا عباتد الله، اتقوا الله وأطيعوه. إن الله مع الذين اتقوا والذين هم محسنون

قال الله تعالى فى كتابه الكريم

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

وَالَّذِينَ هُمْ عَلَىٰ صَلَوَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ

أُولَٰئِكَ هُمُ الْوَارِثُونَ

الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ

صدق الله العظيم

U ime Allaha, Milostivog, Samilosnog! 

Sva hvala i zahvala pripada Allahu dž.š. Gospodaru Sudnjeg dana neka je salavat i selam na poslednjeg Allahovog poslanika Muhammeda a.s. na njegovu časnu porodicu i ashabe.

A zatim, danas je petak, 27. septembar 2019., ili  28. muharrem, 1441. godine. Ovo je 4. džuma u novoj hidžretskoj godini. Prošli petak imasmo temu, ,Donosimo salavate‘, a današnja je, ,Izostavljeni namaz.'

Cijenjeni džemaate!

Allah dž.š. nas u časnoj knjizi Kur'ani Kerimu kaže: ,,I koji namaz svoj na vrijeme obavljaju – oni su dostojni nasljednici, koji će Džennet naslijediti, u njemu će vječno ostati.” (El-Mu'minun,9-11)

Allahov Poslanik, s.a.v.s., je rekao: ,,Namaz je vaga: ko ga u potpunosti izvrši, naplatiće punu mjeru.”  - ,,Moje zauzimanje neće sutra dobiti onaj ko odlaže obavljanje obaveznog namaza u vremenu za nj' određenom.”

Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je objasnio da prvo pitanje koje će biti postavljeno svakom čovjeku na Sudnjem danu jeste njegov namaz, pa ako mu bude namaz ispravan i ostala djela će mu biti ispravna, a ako mu namaz ne bude ispravan ni ostala djela mu neće biti ispravna.  Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je također objasnio da je namaz zadnja karika vjere koja će nestati. Pa šta onda ima da ostane od vjere ako se namaz napusti?

Kada je Omer r.a. izboden nožem dok je obavljao namaz i kad je već bio u smrtnoj agoniji, kroz suze je rekao: Bojte se Allaha, kada je u pitanju namaz, nema ništa sa islamom onaj ko ne obavlja namaz. (imam Ibn Malik). Ko bude čuvao namaz i Allah će njega čuvati, a ko zapostavi namaz i Allah će njega zapostaviti. Omer r,a, svojim namjesnicima u pokrajinama pisao je pisma: Brinite se o namazu, jer to je osnova islama i zadnje što se gubi od vjere.

Kada je  Ibn Mesud r.a. upitao Poslanika a,s, koje je djelo najbolje, on  mu je rekao; Namaz obavljen u njegovo pravo vrijeme. (Imam Buhari i Muslim).

Ako musliman ili muslimanka izostave namaz, dužni su ga što prije naklanjati. Namaz koji nismo na vrijeme klanjali zove se fā'ite (izostavljeni namaz). Namaz koji klanjamo u redovnom vremenu zove se vaktijje. Naklanjavaju se samo izostavljeni farzovi pet dnevnih namaza i vitr-namaz. Izuzetno, sabahski sunnet može se naklanjati, i to samo ako se naklanjava istog jutra do pred podne.

Ako trebamo klanjati redovni namaz (vaktijje) a imamo i izostavljenih namaza, dužni smo prvo klanjati izostavljene namaze, i to po redu kako smo ih izostavljali, pa zatim klanjati redovni namaz. Naprimjer: Ako smo propustili sabah, podne i ikindiju-namaz, a trebamo klanjati redovni akšam-namaz, dužni smo najprije naklanjati farzove sahaha, podne i ikindije namaza, a zatim ćemo klanjati redovni farz akšamskog namaza. Ako tako ne postupimo, već klanjamo prije akšam-namaz, onda će nam taj akšamski farz biti pokvaren. Ako bismo, pak, klanjali redovni farz akšamskog namaza a izostavljene namaze: sabah, podne i ikindiju naklanjavali poslije sljedećih pet dnevnih namaza, neće nam biti pokvaren redovni farz akšam-namaza.

Red u naklanjavanju izostavljenih i redovnih namaza nije obavezan u tri slučaja:

-ako smo izostavili šest ili više namaza,

-ako nam je vrijeme redovnog namaza na izmaku i

-ako zaboravimo na izostavljeni namaz.

Kad hoćemo naklanjati izostavljeni namaz trebamo zanijetiti tako da ispred riječi fard dodamo riječ āhiri. Na primjer: Za izostavljeni farz sabah-namaza zanijjeti se: Nevejtu en usallije lillāhi teālā salāte āhiri fardi-l fedžri, edaen mustakbilel-kibleti, Allāhu ekber. (Odlučih naklanjati posljednji izostavljeni farz sabah-namaza, u ime Allaha, Allāhu-ekber.)

Za izostavljeni vitr-namaz zanijjeti se: Nevejtu en usallije lillāhi teālā salāte āhiri-l-vitri, edaen mustakbilel-kibleti, Allāhu ekber.

Ko izostavlja namaz čini veliki grijeh, a ako to čini zato što ne vjeruje da je namaz strogo Božije naređenje i ne priznaje da je koristan i potreban čovjeku, pa i ne strahuje od Božije kazne za propušteni namaz, prestaje biti musliman. Stoga smo dužni svaki izostavljeni namaz naklanjati i moliti Allaha, dž.š., da nam oprosti što smo propustili klanjati namaz u njegovom pravom vremenu.

Ukoliko osoba nije u stanju da svaki namaz klanja u njegovom vremenu i na propisani način onda privremeno može koristiti određene olakšice. Jedan vid olakšica jeste da spaja namaze.

Vijeće za fetve Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini 2007. godine donijelo je fetvu da je putniku dozvoljeno koristiti olakšicu spajanja podne i ikindije namaza, te akšama i jacije, na osnovu hadisa i prakse Božijeg Poslanika a.s., radi olakšanja izvršenja ovih ibadeta.

U fetvi se također kaže: „Dozvoljeno je radnicima u firmama i tvornicama spajanje podne i ikindije-namaza u naročito opravdanim okolnostima (kao što su kratkoća dana, nemogućnost napuštanja radnog mjesta radi obavljanja namaza u njegovom vremenu i sl.).“ Ukoliko Vi nemate uslova da koristite tu olakšicu onda Vam ostaje mogućnost da naklanjate te namaz. Obaveza naklanjavanja namaza koji se propusti klanjati na vrijeme ako se zaboravi ili prespava potvrđena je hadisom, a u slučaju namjernog propuštanja na osnovu analogije, odnosno razloga utoliko prije. Naklanjavanjem propuštenog namaza izvršava se obaveza nadoknade propuštenog.

Sigurno je da naklanjavanje nema onu vrijednost koju ima namaz obavljen u njegovom vremenu, ali u svakom slučaju radi se o obavezi nadoknade propuštene obaveze, poput napaštanja posta i ostalih naknadno izvršenih obaveza. Naknadno izvršena propuštena obaveza je dobro djelo, a, kako kaže Kur'an, dobra djela brišu ona loša: „Dobra djela zaista poništavaju hrđava." (Hud, 114)

Prema toma ako ne možete obaviti namaz u njegovom vremenu, niti ih možete spojiti onda ih naklanjajte kod kuće onim redom kojim su propušteni. Namaz ne može klanjati prije nego nastupi njegovo vrijeme. Tako da se npr. ne može klanjati podne, ikindija i akšam u sabahskom vremenu.

Pitanje: Interesuje me kako ću obaviti naklanjavanje namaza ako je blizu akšamsko vrijeme a nisam klanjao podne i ikindiju? Koji je redoslijed inače kod naklanjavanja namaza?

Odgovor: Ako ima vremena za oba namaza, prvo trebate naklanjati podne, pa onda klanjati ikindiju makar u posljednjim trenucima ikindijskog vremena. Ukoliko nema vremena za oba namaza, onda je preče da se klanja vaktija namaz (ikindija) prije isteka njegovog vremena, a poslije toga će se naklanjati podne namaz.

Jednog dana nam je Božiji Poslanik a.s., držao govor i rekao: "...Nema nijednog čovjeka koji redovno klanja pet namaza, daje zekjat, posti ramazan i čuva se teških grijeha, a da mu na Sudnjem danu neće biti otvoreno svih osam džennetskih kapija..." (Hakim)

Priča se da je jedna žena došla kod Musaa, a.s., kajući se i rekla mu: „Učinila sam blud, pa sam ostala trudna, a kada se dijete rodilo ubila sam ga“

Musa joj reče: „Kako je velik grijeh koji si učinila, idi odavde prije nego što Allah spusti na nas vatru zbog grijeha koji si učinila.“

Žena je otišla, pa Allah posla meleka s neba Musau, a.s., te mu reče: „Šta si učinio sa ženom koja je učinila tevbu? Zar nisi našao nekog ko je u težem stanju od nje?“

Na to Musa reče: „Ko je u težem stanju od nje?“

A melek mu odgovori: „Onaj ko namjerno i svjesno ostavlja namaz, on je u gorem stanju od nje.“

Dova

Milostivi Bože, osvijesti nas i počasti odgovornošću da svoje namaze na vrijeme klanjamo.

Uzvišeni Gospodaru, podari nam poštovanje do naših džamija i prema onima koji nas pravim putem vode. Volimo džamiju radujmo se petku i džumi namazu. Ne zaboravljajmo svoju islamsku zajednicu.

ألا إن أحسن الكلام و أبلغ النظام. كلام الله الملك العزيز العلام. كما قال الله تبارك و تعالي في نظم الكلام:  و إذا قريئ القرآن فاستمعوا و أنصتوا لعلكم ترحمون

أعوذ بالله من الشيطان الرجيم. بسم الله الرحمن الرحيم : إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ

[جلوس]

بارك الله لنا و لكم و لسائر المؤمنين و المؤمنات و المسلمين و المسلمات الاحياء منهم و الاموات يرحمتك يا أرحم الرحمين

الخطبة الثانية

الحمد لله حمد الكاملين. و الصلاة و السلام علي رسولنا محمد و آله و صحبه أجمعين. تعظيما لنبيه و تكريما لفخامة شأن شرف صفيه. فقال عز و جل من قائل مخبرا و آمرا: إن الله و ملائكته يصلون علي النبي, يا أيها الذين آمنوا صلوا عليه و سلموا تسليما.

اللهم صلي علي محمد و علي آل محمد, كما صليت علي ابراهيم و علي آل ابراهيم, إنك حميد مجيد.

اللهم بارك علي محمد و علي آل محمد, كما باركت علي ابراهيم و علي آل ابراهيم, إنك حميد مجيد

اللهم أصلح أحوالنا, و أحسن أعمالنا, و بلّغْنا مما يرضيك آمالنا, و ولِّ اُمورنا خيارنا, و لا تولَّ اُمورنا شرارنا, و لا تؤاخذنا بما فعل السفهاء منّا, و كن لنا و لا تكن علينا. اللهم اجعل هذا البلدآمنا, مؤمنا, مطمئنّا و سائر البلاد المسلمين برحمتك يا أرحم الرحمين

ان الله يأمر بالعدل و الإحسان, و ايتاء ذي القربي و ينهي عن الفحشاء و المنكر و البغي, يعظكم لعلكم تذكرون

 صدق الله العظيم

Literatura: Tefsir ibni Kesir,Sahihul Buhari, (Iz knjige: Ta'limul-Islam, Redžep Muminhodžić, Izdavač: El-Kalem, Sarajevo, 2000. god.), Fetva-i emin Vijeća muftija Islamske zajednice muftija prof. dr. Enes Ljevaković.

Nijaz Salkić