Dragi moji, namaz je alfa i omega svekolikog čovječijeg bića od kalu bela. Namaz je najvažnija karika i halka koja čovjeka drži da opstane i da insan ostane. Namaz je onaj tanahni i najprecizniji kantar kojim se mjeri nečiji iman i vjera u Boga Dragoga. Namaz je prakticiranje bogoštovlja i slatki drhtaj vjerničkih duša pri svakom podizanju ruku spram ušiju i ramena, u skrušenom opetovanju i izgovaranju najljepših besjeda, Allahu ekber. Namaz je najljepše trošenje vremena i odlika onih koji se Boga boje, onih koji njemu streme, onih koji imaju visokopostavljene ahiretske ciljeve i na kraju, to je odlika onih koji se Allahu raduju svakog dana najmanje 5 puta. Zato ćemo od danas početi detaljnije osvijetljavati najljepši dio bogoslužja u muslimana, posvijetlićemo po stazi koja vodi džennetskim perivojima i stazi koja se zove Salat-Namaz.
DEFINICIJA NAMAZA (SALATA
Salat filološki označava opću molbu za dobro (dova).
To značenje ima u riječima Uzvišenog:
خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ ۖ إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
Uzmi od dobara njihovih zekat, da ih njime očistiš i blagoslovljenim ih učiniš i pomoli se za njih, molitva tvoja će ih smiriti. A Allah sve čuje i sve zna.
Terminološki, salat znači ibadet sastavljen od učenja, ruku'a i sedždi.
VRSTE NAMAZA
Namaz se dijeli na tri vrste:
Prva: Obavezni (fard) namazi, a oni su ili fard-'ajn (pojedinačna obaveza) ili fardi-kifaje (kolektivna obaveza).
1. Fardi-'ajn su pet obaveznih namaza za svakog punoljetnog, umno zdravog (mukellef) pojedinca i džuma namaz.
2. Fardi kifaje je namaz koji je naređen svim obaveznicima na način da, ako ga neki od njih obave, s ostalih je spada dužnost. U protivnom (ako ga izostave), svi će biti griješni. Primjer je dženaza namaz.
Druga : Vadžib namaz je namaz koji je naređen naredbom strožijom od naredbe za sunnete, ali ona (ta naredba) nije dostigla nivo farza. Primjer toga je vitre namaz i naklanjavanje nafila koje je (klanjač) pokvario, nakon što ih je počeo kanjati.
Treća: Sunneti i njih imaju dvije vrste:
1. pritvrđeni ili stalni sunneti
2. poželjni sunneti
ZNAČAJ NAMAZA U ISLAMU
Namaz je temeljni među velikim stubovima islama. Muhammed (a.s.) je rekao: Bunijel islamu ala hamsetin ala en juveh-hadellahu ve ikamis-salati ve itaiz-zekati ve sijami ramadane vel hadždži.
Islam se gradi na pet temelja: obožavanju samo Jednog Allaha, obavljanje namaza, davanju zekata, postu ramazana, i obavljanju hadždža.
Namaz je stub, temelj i osnova islama. Poslanik je rekao: Re'sul emril islamu ve amuu duhus-salatu ve zirvetu senamihil džihadu
Glava svih stvari je islam, njegov stub je namaz, a njegovo vrhunsko upotpunjenje je džihad.
Namaz je znak imana. Od Džabira se prenosi da je Allahov Poslanik (a.s.) rekao: Inne bejner-redžuli ve bejneš-širki vel kufri terkes-salati
Doista je između čovjeka, mnogoboštva i nevjerovanja ostavljanje namaza.
Allah, neka je slavljen samo On, propisao ga je da bude sredstvo za duhovno uzdignuće. Vjernik se pomoću njega uzdiže svome gospodaru, pa ga spominje, moli i doziva. Rekao je Uzvišeni:
وَأَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِمَا يُوحَىٰ
Ja sam uistinu Allah, drugog boga, osim Mene nema; zato se samo Meni klanjaj i namaz obavljaj - da bih ti uvijek na umu bio!
Takođe, namaz je naređen i da bude duševna brana, koja štiti vjernika od prestupa i grijeha. Rekao je Uzvišeni:
اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ ۖ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ ۗ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ
Kazuj knjigu koja ti se objavljuje i obavljaj namaz. Namaz, doista, odvraća od razvrata i od svega što je ružno; obavljanje namaza je najveća poslušnost, a Allah zna šta radite!
On briše grijehe i greške. Rekao je Uzvišeni:
وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّيْلِ ۚ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ ۚ ذَٰلِكَ ذِكْرَىٰ لِلذَّاكِرِينَ
I obavljaj namaz početkom i krajem dana. I u prvim satima noći! Dobra djela doista poništavaju hrđava. To je pouka za one koji pouku žele.
Poslanik (a.s.) je rekao:
Es-salevatul hamsu vel džum'atu ilel džum'ati keffaretun lima bejnehunne
Pet dnevnih namaza i džuma do džume brišu ono što je između njih.
(Brišu grijehe, ako ih obavlja u njihovo vrijeme, u džematu, ili mimo njega.)
Ebu Hurejre (r.a.) prenosi da je od Allahovog Poslanika (a.s.) čuo ove riječi:
Ereejtum lev enne nehren bi babi ehadikum jagtesilu fiihi kulle jevmin hamsen ma tekulu zalike jub'ki min derenihi šej'en kale fe zalike mislus-salevatil hamsi jem hullahu bihil hataja.
Šta mislite, kada bi pred vratima jednog od vas bila rijeka, u kojoj bi se on pet puta dnevno kupao, da li bi imalo prljavštine ostalo na njemu? »Ne bi« odgovoriše prisutni, a Resulullah (a.s.) dodade: To je primjer pet dnevnih namaza kojima Allah briše počinjene grijehe.
Iz ovoga poređenja razumijemo to da, kao što čovjeka, koji je na pojam koji obuhvata male i velike grijehe, ali Ibni Bettal je rekao:
»Iz hadisa se razumije da se misli samo na male grijehe, jer je Poslanik grijehe uporedio s derenom (mala prljavština). Deren je mala prljavština u odnosu na ono što je veće od nje, kao kuruh (čirevi, rane) i hurradžati (čirevi). Ovo mišljenje podržava i hadis kojeg prenosi Muslim od Ebu hurejre: Essalatul hamsu keffaretun lima bejneha medž'tunibetil kebairu - Pet dnevnih namaza brišu ono što je između njih ako se izbjegnu veliki grijesi.«
Na to se misli u riječima Uzvišenog:
إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُمْ مُدْخَلًا كَرِيمًا
Ako se budete klonili velikih grijeha, onih koji su vam zabranjeni, Mi ćemo prijeći preko manjih ispada vaših i uvest ćemo vas u divno mjesto.
Izbjegavanjem velikih grijeha, izvršenjem dobrih djela i obavljanjem namaza, brišu se mali grijesi. Što se tiče velikih grijeha, za njih je potrebno pokajanje 8tevba) i traženje oprosta nakon što se prekine činiti ih i nakon kajanja što su se uopće radili.
Namaz klanjaču pruža veliku duhovnu potporu, jača ga i pomaže da se nosi sa životnim problemima i njegovim velikim odgovornostima. Rekao je Uzvišeni:
وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ
Pomozite sebi strpljenjem i namazom, a to je zaista teško, osim poslušnima.
Namaz iz čovjeka i njegovog srca istiskuje brige i tugu. Uzvišeni kaže:
وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَ Mi dobro znamo da ti je teško u duši zbog onoga što oni govore, فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ zato veličaj Gospodara svoga i hvali Ga i sedždu obavljaj.
Muhammed (a.s.) bi govorio Bilalu:
Ja bilalu ekimis-salate erihna biha
Ikameti za namaz, Bilale, i odmori nas njime.
Namaz je najbolji lijek za brige, strah i nemir koji snađu čovjeka, pogotovo u ovom vremenu, u kojem su one posljedica ogrezlosti ljudi u materijalnom bezbožnom životu.
Rekao je Uzvišeni:
إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا Čovjek je, uistinu, stvoren malodušan; إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا kada ga nevolje snađu – brižan je, وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا a kada mu je dobro – nepristupačan je, إِلَّا الْمُصَلِّينَ osim vjernika, الَّذِينَ هُمْ عَلَىٰ صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ koji namaz svoj budu na vrijeme obavljali.
Na važnost namaza u islamu upućuju i mnogobrojni kur'anski ajeti, koji ga naređuju i podstiču na njega. Tih ajeta je preko osamdeset, kao i mnoštvo Poslanikovih hadisa o ovoj temi. Vjerovjesnik (a.s.) je čak oporučio namaz u trenucima kada ga je snašla smrtna agonija. Enes (r.a.) kaže: »Opća oporuka Allahovog poslanika (a.s.) na samrti je bila: Essalatu ve ma meleket ejmanukum hatta džeale resulullahi sallellahu alejhi ve selleme jugargiru biha sadruhu ve ma jekadu jufidu biha lisanuhu - Pazite na namaz i ono što je u vašem vlasništvu. S tim riječima su prsa Allahovog Poslanika (a.s.) zahroptala na samrti, i gotovo da ih nije prestajao izgovarati.«
Muhammed (a.s.) je od nas zahtijevao da naređujemo svojoj djeci namaz kada napune sedam godina i da ih tjeramo silom na njega kada napune deset. Njegove su riječi: Muru evladekum bis-salati ve hum ebnau seb'i sinine vad'ribu hum alej'ha ve hum ebnau aš'rin ve ferreku - Naređujte svojoj djeci klanjanje namaza kada im bude sedam godina, a kažnjavajte ih ako ne budu klanjali kad napune deset godina, i u posteljama ih rastavljajte (muško i žensko).
U slijedećem nastavku: Šerijatsko-pravna utemeljenost namaza
Literatura: Hanefijski Fikh, Abdul Hamid Mahmud Tuhmaz
Ni komentarjev:
Objavite komentar